Alexander Leuftink
Partner, advocaat en scheidingsmediator (vFAS) | IAFL/AFCC fellow | Collaborative divorce lawyer (VvCP)
Draagmoederschap kan een uitkomst bieden voor vrouwen die zelf niet in staat zijn om een kind te dragen of om medische redenen niet zwanger kunnen raken. Het draagmoederschap komt ook steeds meer voor in alternatieve gezinssituaties in het geval van bijvoorbeeld een homohuwelijk. Een draagmoeder zal het gewenste kind dragen waarna de wensouders het kind zullen opnemen in hun gezin en het zullen opvoeden. Bij LINK Advocaten zijn wij gespecialiseerd in draagmoederschapskwesties.
Voordat wensouders ervoor kiezen om via draagmoederschap een kind te krijgen is het van belang stil te staan bij het feit dat hier een complex juridisch traject aan vastzit. Dit traject is onzeker, omdat speciale wetgeving op het gebied van draagmoederschap voor wat betreft de weg naar het juridisch ouderschap ontbreekt.
De wensouders zullen bij de geboorte van het kind niet automatisch de juridische ouders zijn van het kind. Althans niet naar Nederlands recht.
In Nederland geldt dat de moeder van het kind is, degene uit wie het kind is geboren. Dit betekent dat de draagmoeder de juridische moeder is van het kind. Indien zij een echtgenoot heeft zal dit de juridische vader zijn van het kind.
Daarnaast is de draagmoeder ook belast met het gezag over het kind. Voordat de wensouders het juridische ouderschap met gezag over het kind krijgen, zullen er meerdere stappen moeten worden doorlopen. Welke stappen er in welke volgorde moeten worden gezet is afhankelijk van de situatie van de wensouders en die van de draagmoeder.
Omdat in Nederland niet iedereen in aanmerking komt voor het traject van draagmoederschap kiezen veel wensouders voor een draagmoeder in het buitenland. Dit betekent dat er tevens internationale aspecten moeten worden beoordeeld.
De landen waarnaar de wensouders zich verplaatsen, hebben vaak geen (eigen) wetgeving die het draagmoederschap reguleert. Deze landen staan dan ook te boek als landen met een gunstig beleid. Zo zal in sommige landen waarnaar de wensouders zich verplaatsen de genetisch verwante wensouders automatisch als de juridische ouders op de geboorteakte worden ingeschreven.
Echter, het Nederlands recht kent geen mogelijkheid om de wensouders direct als juridische ouders op de geboorteakte in te schrijven. Wanneer de wensouders zich met het kind naar Nederland willen verplaatsen, zal dit in veel gevallen niet mogelijk zijn omdat een dergelijk geboorteakte niet wordt erkend in Nederland. Indien dit wel lukt, door middel van een noodpaspoort, zal eveneens een heel juridisch traject doorlopen moeten worden.
Over het algemeen komen de draagmoeder en wensouders een draagmoederschapscontract overeen waarin ze afspraken overeenkomen, zoals de afspraak dat de wensouders het kind zullen opnemen en de afspraak dat de draagmoeder het kind zal afstaan.
Ook hier zullen partijen erop bedacht moeten zijn dat er in het buitenland vaak niet is voorzien in een wettelijke basis voor het draagmoederschapscontract waardoor de afspraken hierin in rechte niet afdwingbaar zijn. De afspraken kunnen evenmin in Nederland worden afgedwongen.
Voordat u kiest voor het traject van (internationaal) draagmoederschap voorzien wij u graag van juridisch advies over de stappen die u moet doorlopen en de hieraan verbonden risico’s.